İnsan annesini anlatmaya nasıl başlar? Teşekkür ederek, galiba. “Annem olduğun için teşekkür ederim anne,” dediğim; yağmurlu günlerde güvende hissettiren dizi dostum; kıymalı makarnasını hiçbir şeye değişmeyeceğim; beni Sex and The City ve Charmed gibi dizilerle büyüten; Depeche Mode dövmesi yaptırıp hayran kültürünü içselleştirmeme sebep; “Kendine Ait Bir Oda’yı Virginia değil de Zerrin mi yazdı?” diye düşündürtecek kadar odalarıma ve sahip olduğum alanlara sahip çıkan annem karşında.Oturdum bir gece karşısına, “Sana soru soracaktık ya, atsam cevaplar mısın şimdi?” diye sordum. Kalktı, “Oku sen, ben cevaplayayım,” dedi, başladık konuşmaya. O anlattıkça iyi hissettim; insan annesine ne kadar benzediğini her geçirdiği gün daha çok anlıyor. 8 Mart Kadınlar Günü, onun doğum günü — ondandır, büyürken hep kadınlar gününü onun gibi gördüm. Eh, ondan öğrendim her şeyi. Ondan öğrendim, hissettiğim sevgilerin benimle ilgili olduğunu; sevdiğim müzikleri keşfetmeyi; bir anda gelen enerji patlamasından utanmayıp istediğim gibi dans etmeyi; düşünülenlere “Aman,” deyip geçmeyi. En azından denemeyi. Ondan öğrendim, Anneler Günü geldi mi gidip mutfak aleti almamayı; ondan öğrendim, Kadının Adı Yok demeyi. İyi ki.20’lik Olmayan 20’likler kanalının dokuzuncu konuğu ne kadar şahane biri olduğu konusunda pek objektif kalamadığım, ama şanslı olarak oldukça uzun zamanlar geçirebildiğim; her anısını anlattığında “O benim annem ya, farkındayım di mi?” diye heyecanlandığım; birlikte büyümekten keyif aldığım ama “Sen artık yaş almasan mı?” moduna kolayca geçtiğim, 8 Mart 1968 doğumlu sevgili annem, Zerrin Demirel. Enjoy the silence.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646327420554.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Depeche Mode<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kaç yaşındasın? Kaç yaşında hissediyorsun?54 yaşındayım. “18 yaşındayım,” diyemeyeceğim ama 30’ları geçmedi iç yaşım.Bi’ 20’lik açsak ve sorsak: 20’li yaşlarındaki insanlara önerin nedir?20’li yaşlarımdaki hâlimi düşünüyorum, öyle cevap vereceğim — enerjimin değerini bilmeyi önemsemek kıymetli geliyor. O enerjiyi hırçınlığa değil, anın keyfine odaklardım diye tahmin ediyorum. Zaman zaman da bugünün tecrübeleriyle 20’lerimde olmayı arzuluyorum; elbette “Mümkün olsa çok daha farklı yaşardım,” diyesim geliyor. O yüzden kendimden yola çıkayım, kendime “öğüt” edeyim bir şeyler.O yaşlara dönsem insanları daha az ciddiye alırdım; daha çok gözlem yapardım; masallarda dikte edilen beklentilerdense yaşamayı tercih ederdim; daha çok mini etek giyerdim mesela! Çünkü o zaman kendimde beğenmediğim şeylerin aslında bomboş olduğunu sonradan fark ediyorum. Yok dizinin kenarına takıyorsun, popom büyük mü diye dert ediyorsun — düşünmeden giyerdim işte.20’li yaşlarına dair bir “keşke” ve bir “iyi ki” nedir?Keşke 20’li yaşlarımda nasıl bir insan olduğumu daha iyi kavrayabilseydim — kendi değerimi kendim daha fazla bilmek isterdim. Hep sorgulama hâlinde, dış etkenlere göre içimdeki farklılığımı öne çıkaran hisleri bastırmaya çalıştım gibi geliyor. Keşke farklılığımın yanlış bir şey olmadığının farkında olabilseydim!&nbsp;1980’lerde bir şeylere ses olmayı yanlış bir şey sanıp tıkanıp kaldığımı hissettiğim oluyordu — keşke kendimi bu kadar zorlamasaydım da ses çıkarmak istediğim için kendi üstüme gelmeseydim. Bunun yanında da iyi ki kendime inandım ve kendim olarak kalmaya inat ettim. İyi ki 20’li yaşlarındaki Zerrin bendim.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646327524064.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.01" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Annem, çocukken<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">20'lik Zerrin, bugünkü Zerrin’i görseydi ne derdi?Büyük ihtimalle şöyle derdi: “Hayatının %70’ini başkalarını mutlu etmek için yaşadın.” Sonra negatife odaklanmazdı ama, devam ederdi: “Vicdanını kaybetmediğin için teşekkür ederim.”20'lik Zerrin 8 Mart 1968’de doğmuş olmaktan mutlu muydu?Kadınlar Günü’ne denk gelmesine hep “Ben doğdum diye 8 Mart, 8 Mart’mış,” diye cevap veresim geliyor. Annem 29 Ekim doğumluydu, o daha bölgesel bir şeyi tercih etmiş; benimki daha küresel diyelim. Bir tane de 10 Kasım’da evlenen bir teyzen var, ona şimdi girmeyeyim.Yıllar geçiyor ama neredeyse hiçbir şey değişmiş değil, her şeye kafa tutmak zorundayız! Herhangi bir yılın 8 Mart’ında doğsa Zerrin yine Zerrin olurdu. Doğum gününden mutlu ve kadınlarla birlikte.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646327630222.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Annem, 20’lerinde<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">20’li yaşlarının Türkiyesi nasıl bir yerdi? Özledin mi?Özledim, orası kesin. 1985 ve 1998 arası çok daha umut dolu bir yerdi, öyle anımsıyorum. Çocukluğumu geçirdiğim yıllara kıyasla hayallerimi gerçekleştirebileceğimi hissettiriyordu bana. İstanbul’da doğup burada büyüdüm, burası benim köyüm — bu yaşları şehrimde geçirebildiğim için böyle anımsadığımın farkında olarak götüreyim seni o zamanlara.Kısıtlıymış gibi hissettiren bir bolluk içinde yaşıyormuşuz. Özellikle İstanbul’un çok şeye açık olduğu, keyifli kent kültürünü bizimle paylaştığı zamanlardan bahsediyorum. Müziği, Beyoğlu’ndaki Kemancı ve Hayal Kahvesi’yle, Maslak’taki 2019’uyla, Kuruçeşme’deki Pasha’sıyla birlikte bizimdi. Depeche Mode’a dans edebileceğimiz yerler vardı. Kapalıçarşı’dan sipariş edip bir ay Stan Smith’imizin ve 501 kotumuzun gelmesini bekliyorduk; Madonna, Elton John, Sting İstanbul’da stadyum konserleri veriyorlardı. Etiler’de açılan ilk Pizza Hut’a rezervasyon yaparak gitmek gerekiyordu. Yine Beyoğlu’ndaki Kral ve Ben daha müthişti bana sorarsanız, onu ekleyeyim. Banana Split sipariş ettiğinde garsonlar sana gülüyorlardı. Taksim’deki Vakkorama da tanışma mekânıydı. Ve sosyal medyasızdı, ne keyif! O zamanın DM’lerinden biri buz pateni yaptığımız Penguen’di yani. Şehrin bu taraflarını olmak benim şansım oldu.Tabii Türkiye’nin bir yüzü daha vardı o zamanlar, şimdiki gibi. LGBTİ+’ların kendini saklamak durumunda kaldıkları, başörtülü insanların üniversiteye giremedikleri yıllardı.&nbsp;İstanbul Üniversitersi’nde öğrenciydim ve birçok sınıf arkadaşım okula girerken polis kontrolünden geçiyor ve başörtülerini çıkarmak durumunda kalıyorlardı. Öznesi değildim ama “Beni ilk isyan ettirenlerden biri,” dedirten olaylardan biri. Sonuncusu da olmadı.

20'lik

20’lik Alara’dan 20’lik olmayan Zerrin’e 6 soru.

Dokuz: Zerrin Demirel

Saat 01:42. İki gün sonra teslim etmem gereken bir makale var ama ben akşam yemeğinden kalan soğuk pizzayı mikrodalgaya atıyor ve YouTube arama bölümüne o bildik kalıbı utanarak yazıyorum: “Avrupa Yakası En Komik Sahneler.”&nbsp;Sanırım benim jenerasyonumdan herkes hayatının bir döneminde Avrupa Yakası’nın eski bölümlerini binge izleme batağına düşmüştür. Bu yazıyı okuyan kaç kişi Avrupa Yakası’nın jenerik şarkısını ezbere bilmiyor? 2004 yılında başlayan ve 190 bölüm boyunca -istikrarı tartışılır- bir başarıyla hayatına devam eden bu kült dizi sosyolojik ve romantik açılardan incelenmeye değer. 2004 yılından 2021’e hayatımızda neler değişti? Neden gecenin bir yarısı Avrupa Yakası izlemekten keyif alıyoruz?&nbsp;Avrupalı mıyız, Değil miyiz?&nbsp;Sene 2004. Daha uzun yıllar sürecek AKP iktidarının ikinci senesi. Hükümet katı siyasal İslamcılığını henüz toplumun gözüne sokmuyor, totaliter rüyalarını kendine saklamış. Ilımlı demokratik masalların anlatıldığı yıllardayız. Futbol milli takımımız 2002’de Dünya Kupası’nda üçüncü olmuş, 2003’te ise Sertab Erener ile Eurovision’da birinciyiz. Havamızdan geçilmiyor. 1 Amerikan Dolarının yaklaşık 1,5 Türk Lirası ettiği zamanlar. Ülkenin gündemindeyse Avrupa Birliği müzakereleri var. Haber bültenleri, televizyon programları, diziler AB’ye girme ümidiyle çalkalanıyor. Bu kez, diyoruz, bu kez oluyor galiba. Tanzimattan beri en büyük rüyamız gerçek olmak üzere: nihayet Avrupalı olacağız. &nbsp;İşte tam böyle bir dönemde giriyor hayatımıza Avrupa Yakası*. Gülse Birsel, biraz Sex and The City, biraz Seinfeld ve biraz da Friends dizilerinden esinlenmelerini kendine has “Türkiye’den insan manzaraları” gözlemleriyle zekice yoğuruyor, içine sevgisini katıyor ve ortaya Avrupa Yakası çıkıyor. İçine katılan sevgi son dönemlerde -kaçınılmaz olarak- reyting kaygısına dönüşse de, dizinin ilk birkaç sezonunun başarısının hatırına gelin son yılları görmezden gelelim ve çok sevdiğimiz Sütçüoğlu ailesinin Nişantaşı’ndaki evlerinin kapısından içeri girelim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/4/1637209335410.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nişantaşı: Orhan Pamuk’tan Gülse Birsel’e Türkiye Entelijansiyasının Buluşma NoktasıTelevizyonlarımızın değişmez zenginlik simgesi olan robdöşambrı ve “tık tık”larıyla tonton Tahsin Bey salonun baş köşesindeki koltuğunda oturuyor. Anaç dırdırları ve oğluna duyduğu aşk ile hiç de yabancı olmadığımız İffet Hanım hemen yanında. Çiftin Amerika’da okumuş, eğitimli, modern ve Batılılaşmış küçük kızı Aslı ile ailenin belki de en oryantal üyesi, bir baltaya sap olamadığı için babasının muhallebici dükkanının başına geçen ağabeyi Volkan- işte buradalar.Yüzde kırk batılı, yüzde altmış yerli ve milli Sütçüoğlu ailesine, geleneksel-modern çarpışmasını daha iyi vermek üzere Avrupa Yakası dergi kadrosu eşlik ediyor. Yurt dışında büyümüş, yakışıklı, diplomat çocuğu Cem; Samantha Jones’tan sonra en sevdiğimiz “aşk kadını” Fatoş; vejetaryenlik, yoga ve meditasyon kavramlarını Türkiye’ye tanıtan Yaprak; patron kızı Selin; bir de dobralığı, sarkastik yorumları ve burjuvaziye eleştirel mesafesiyle gönüllere taht kuran taşralı emekçi Şesu.&nbsp;İçki Kadehlerini Henüz Masanın Altına Saklamıyoruz&nbsp;&nbsp;Hikâye önceleri sosyoekonomik ve sosyokültürel olarak farklı grupların çatışması, birbirlerini yanlış anlamaları sonucu meydana gelen komik durumlar, hayat tarzlarının farklılığını vurgulayan olaylar etrafında dönüyor. &nbsp;Bu olaylara da derin dekolteli mini elbiseler, ardı ardına yakılan sigaralar, birden çok adamla cinsel ilişki yaşayan kadınlar, bekarlığa veda partilerinde atılan tekila shot’lar, erotik şakalar, kadın kılığına girmiş erkekler, gay’ler, drag-queen’ler, dansözler, porno yıldızı iyi aile kızları, ruh çağırma seansları, falcılar ve televizyon izlerken sıradan bir akşam aktivitesi olarak içilen rakılar eşlik ediyor. Tüm ahlaksızlıklardan (!) arındırılan televizyonlarımızın sterilliğine öyle alışmışım ki uzun yıllar sonra ilk kez Avrupa Yakası izlediğimde, Volkan’ın sigara içtiği bir sahneyi görüp, “aaa sigara!?” tepkisi verdiğimi hatırlıyorum.&nbsp;Bugünün RTÜK’ünü öfkeden kudurtacak tüm bu unsurlara rağmen anlatılan öykü son derece samimi ve bizden. Sütçüoğlu ailesinin evinde bayramlar kutlanıyor, oruç tutuluyor, kurban kesiliyor. Evin kızı, otuz yaşında olmasına rağmen eve geç dönemiyor. Evin oğlu, asla babasına karşı gelemiyor. İffet Hanım hep “elalem ne der” kaygısı çekiyor. Henüz televizyonların -mış gibi yapmadığı, İstanbul sokaklarında kimler ne yaşıyorsa onların hikayesinin korkmadan ve sansürlemeden anlatıldığı yıllar. Ve senaryoda bir tane bile dövülen, tecavüz edilen veya cinayete kurban giden kadın yok!&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/4/1637209351336.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.63" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gençliği Solla, Kariyeri Fulle, Çayını da Demle, E Sonra?Sütçüoğlu ailesiyle tanışmamızın üzerinden tam 17 yıl geçmiş. Hem çok kısa, hem çok uzun bir süre – peki nasıl bu kadar çok şey değişti? Bu satırları yazarken 1 Amerikan Doları 9,74 Türk Lirası ediyor. Bir televizyon dizisinde bir erkeğin bir kadına şiddet uygulaması normalleştiriliyor. Eurovision’a katılmadığımız dokuzuncu yıl. Avrupa Birliği’nin adı senelerdir “dış mihrak” olmaktan öteye geçmiyor. Gençliği solladık, kariyeri fulledik. Hiçbiri pek bir işe yaramıyor.Böyle tatsız bir tabloda kuşağımızın Avrupa Yakası sayesinde biraz olsun gülümsemeyi seçmesi sanırım hiç şaşırtıcı değil. Dizi, benim az çok hatırladığım, benden daha gençlerin ise ancak anlatılanlardan bildiği eski Türkiye’nin son demlerine şahitlik ediyor. On yaşında bir çocukken halının üstünde matematik ödevlerimi yaparken ailemle birlikte izlediğim Avrupa Yakası’nı yirmi yedi yaşına geldiğimde hala aynı zevki alarak izlememin sebebi sanırım bu nostalji hissi. Çoğumuz için aynıdır sanıyorum. Hem kendi çocukluğumuza, hem de eski Türkiye’ye duyduğumuz özlem; geldiğimiz noktaya trajikomik, bol esprili bir ağıt.&nbsp;* Bu yazı, Avrupa Yakası’nın “doğu-batı arasında sıkışmış modern İstanbul insanı”nın hayatını anlatmaya odaklandığı, -kendi içinde henüz muhafazakarlaşmadığı- ilk iki sezon hedeflenerek yazılmıştır.&nbsp;

Sex and The City ile ilgili hikayeler